***

Spotykają się Marks, Jezus i Andrzej Dragan.

Marks: Polski wiersz? Znowu? Mam wrażenie, że tam już sobie beze mnie nie zupełnie nie radzą.

Jezus: Wiersz polski? Ki diabeł? Zaprawdę powiadam, dawnom już w te strony nie zaglądał…

Andrzej Dragan: Spokojnie, panowie. Po prostu jedne z naszych trajektorii krzyżują się (wybacz, J.!) w nowym tomiku Bieruta.

***

Bierut składa świat po swojemu – i robi to bardzo inkluzywnie. A że swoje już przeżył, przeczytał i zobaczył, toteż wie, że fizyka i transcendencja wcale się nie wykluczają, tylko dopełniają, że kosmos i człowiek to synonimy, a do rewolucji prócz siły potrzeba też kogoś, kto poznał i zrozumiał anatomię systemu. Autor tworzy więc w Foliach brawurowe, panoramiczne „studium form doświadczenia w ich historyczności”, precyzyjnie operując przy tym zoomem. Nakierowuje go a to na kolejkę na poczcie, wronę siwą przylatującą codziennie od lat w to samo miejsce, to znów na detaliczny spis czynności związanych z remontem pokoju ukochanej, by za moment niespodziewanie przeprowadzić nas przez kałużę – o miliardy lat gdzie indziej, w miejsce, w którym pojawiło się (S/s)łowo. Którego atomy organizują również ciało tych wierszy.

***

Myślałby kto, że Jacek Bierut to pisarz okrzepły. Akurat. Folie pokazują, jak wykrystalizowała się jego poezja. Jak dojrzały obrazy, myśli i rytmy, które w takiej czy innej postaci przewijały się przez jego pisarstwo już wcześniej. Co i jak osiągają w tym tomie stan homeostazy. Nic tu oczywiście nie leży na tacy, ale czytelnik, który zada sobie odrobinę trudu i trochę pomajstruje, dostanie całkiem sporo. To nie są wiersze, które przeciekają przez palce. To nie jest zupa na gwoździu. Samo tłuste. Autor wsadza nogę w niejedne drzwi i kij w niejedno mrowisko. Co chwila na powierzchnię wypływają tu klarowne, pikantne wnioski z gatunku tych, o które ludzie od stuleci zwykle żarliwie się spierają lub tłuką po łbach. Człowiek, gatunek, kosmos. Nauka i wiara. Przeszłość jako padlina, czas jako zbiór wszystkich konieczności. Woda szukająca najniższego punktu. Władza szukająca monopolu. Poręczny zbiór przesądów o świecie.

***

Folie to również zbiór kunsztownych form. Weźmy na przykład taką sestynę. Typowa polska sestyna macha do nas na powitanie jako taka już z kilometra – i rozpoznajemy ją bez wysiłku. Sestyna w Foliach, ten turbomonolog mężczyzny na krawędzi, bierze nas od pierwszego wersu w taką fabularno-dramatyczną wirówkę, że można w ogóle nie zorientować się, z jak kunsztownym napędem mamy tu do czynienia. I tak to chyba powinno właśnie wyglądać.

Grzegorz Hetman